ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ της ΝΑΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΣΤΑ ΠΕΡΙΞ Γράφει ο Μανώλης Βαλσαμίδης

Πολλοί γνωστοί αλλά και άγνωστοι, φιλίστορες, επικοινωνούν με τους ερευνητές της τοπικής μας ιστορίας και εισφέρουν γνώσεις για γεγονότα που διατηρούνται στη μνήμη του περιβάλλοντός τους ή και σημάδια από ευρήματα – μαρτυρίες του μεγέθους της καταστροφής εκείνης.

Αφορμή για το σημείωμα αυτό μου έδωσε δημοσίευμα του φίλου και ακάματου εργάτη-ερευνητή της Ημαθιώτικης ιστορίας κ. Γιώργου Χιονίδη στην εφημερίδα Βέροια της 19^ης Μαρτίου 2014. Απόκομμα της εφημερίδας, φροντισμένο κατά πώς ξέρει, μου έστειλε ταχυδρομικώς ο κ. Χιονίδης και τον ευχαριστώ θερμά γι’ αυτό.

Τελευταίες μέρες του δράματος της Νάουσας και στενάζουν κάτω από την αυθαιρεσία του δυνάστη όλα τα χωριά της περιοχής. Μιλιούνια στρατός και πόσοι άλλοι επώνυμοι και ανώνυμοι εγκληματίες, πλιατσικολόγοι περιφέρονταν στα χωριά του κάμπου και εκμεταλλεύονταν την κατάλυση των νόμων. Επιδίωξή τους ο πλουτισμός, τρόπος η διαρπαγή.

Αυτή η συμπεριφορά ήταν καθημερινή πρακτική καθ’ όλη τη διάρκεια της επανάστασης της Νάουσας, πριν και μετά από το ολοκαύτωμα της πόλης. Όπως έχω αναφέρει, κειμήλια Ναών μοναστηριών της Νάουσας εκτίθενται σήμερα στο μουσείο της Σόφιας. Ο πατήρ Πορφύριος Μπατσαράς έχει αναφερθεί σε κειμήλια της Νάουσας που βρίσκονται ή βρίσκονταν εκτός Ναούσης.

Ο κ. Χονίδης επιγράφει το σημείωμά του: ΘΥΜΙΑΤΟ ΤΟΥ 1821 ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΜΠΟΧΩΡΙ ΤΗΣ ΗΜΑΘΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΑΣ ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΜΑΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ, ΠΟΥ ΚΑΤΕΦΥΓΕ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ, και αποκαλύπτει στο δημοσίευμά του ότι ο λόγιος δημόσιος λειτουργός της Καρδίτσας κ. Πέτρος Κομπορόζος του έστειλε ενδιαφέροντα φάκελο με «απρόσμενες πληροφορίες για τους Βεροιώτες (!!) βουλευτές της Αθανάσιο Εμμ. Καζαμπάκα και Ιωάννη Βικέλα Καζαμπάκα» και επιστολή συνοδευτική στην οποία αναφέρονται τα εξής ενδιαφέροντα.

 «Αγαπητέ κ. Χιονίδη

(…)

Επίσης, θα ήθελα να σας ενημερώσω ότι στο Μουσείο του χωριού μου, Πορτίτσα Καρδίτσης, εκτίθεται και ένα θυμιατό με την [ανορθόγραφη] επιγραφή: ΤΩ ΠΑΡΟΝ ΘΙΜΙΑΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΕΟΡΓΙΟΥ ΑΠΟ ΧΩΡΙΟΝ ΤΡΙΧΟΒΙΣΤΑ ΔΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ ΘΟΔΩΡΑΚΙ Χ. ΘΕΟΧΑΡΙ 1821. Επισυνάπτω και τη φωτογραφία της επιγραφής».

Πιθανότατα προέρχεται από την Τριχοβίστα Ημαθίας.

Είναι άγνωστο πως βρέθηκε –από τον 19^ο αιώνα- σε εκκλησία του χωριού μου. Πουλήθηκε, άραγε, μετά τη λεηλασία της περιοχής σας το 1822 από τους Οθωμανούς ή το έφερε κάποιος από την περιοχή, ο οποίος εγκαταστάθηκε στο χωριό μου, ή προέρχεται από το γειτονικό μοναστήρι της Κορώνας, οι ιερομόναχοι του οποίου εφημέρευαν μέχρι το 3^ο τέταρτο του 19^ου αιώνα στο χωριό μου;

Ο Χ(ατζη)Θεοχάρης, που αναγράφεται, ήταν κάποιος πρόκριτος της περιοχής σας;

Επισκέφτηκα το Καμποχώρι, πριν από λίγα χρόνια, αλλά δυστυχώς, δεν μπόρεσα να συλλέξω καμία πληροφορία.

Ο ναός [του Καμποχωρίου, ασφαλώς εννοεί] είναι σύγχρονος, ο ιερέας δεν ήταν από το χωριό και με παρέπεμψε στον Πρόεδρο του Πολιτιστικού συλλόγου, τον οποίον ενδιέφερε μόνον ο Χρυσοχοιδης(!), λόγω του ότι είχε διατελέσει νομάρχης Καρδίτσας.

Οποιαδήποτε σχετική πληροφορία, θα μου ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη.

Σας ευχαριστώ

Με εκτίμηση

Πέτρος Κομπορόζος

Νικίου 7 – 43100 Καρδίτσα

Ο κ. Χιονίδης στη συνέχεια γράφει: Δυστυχώς, δεν είχα τη δυνατότητα να προσθέσω τίποτε για αυτόν τον άγνωστό μου Καμποχωρίτη. Έτσι, καθώς υπάρχει κίνδυνος να χαθεί η όποια ευκαιρία ανακαλύψεως, εντοπισμού και ανευρέσεως πρόσθετων στοιχείων, με πολλή λύπη, το μόνο το οποίο μπορώ να κάνω (στην όποια κατάσταση- περίσταση βιώνω) είναι να (ανα-)δημοσιεύσω την προαναφερθείσα επιστολή, ώστε να μη χαθεί – εξαλειφθεί η ευκαιρία γι’ άλλους ερευνητές…

Και συνεχίζει ο κ. Χιονίδης: Θα κλείσω, όμως, το κείμενό μου με μια γενικότερη παρατήρησή μου: Ο αείμνηστος Ιωάννης Κ. Βασδραβέλλης, ο Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος κ.ά., έχουν γράψει για το σημαντικό θέμα της συμβολής στη λοιπή, επαναστατημένη Ελλάδα των Μακεδόνων αγωνιστών, μετά την αποτυχία και την κατάπνιξη της Επαναστάσεως του ’21 (1822) στη Νάουσα και στη λοιπή Μακεδονία και στη Χαλκιδική.

Θεωρώ καλοτυχία μου, διότι προσέφερα, με δεκάδα μελετών, που δημοσιεύτηκαν κυρίως στο επιστημονικό περιοδικό «Μακεδονικά», της Εταιρίας Μακεδονικών Σπουδών, με βάση τα όσα βρήκα στην Εθνική Βιβλιοθήκη, αναδιφήσας 200 χιλιάδες χειρόγραφα – έγγραφα, που μελέτησα επιτόπου (1974-1977), εκμεταλλευθείς τη δυνατότητα, που είχα να διαμένω στην Αθήνα, ως βουλευτής (στα «Αρχεία αγωνιστών», τις ημέρες Τρίτη, Τετάρτη και Πέμπτη). Έτσι, συμπλήρωσα προηγηθείσα μελέτη μου για τα «Μητρώα αγωνιστών» (όπου εντόπισα και αγωνιστή του 1821, από την Αλεξάνδρεια, τότε Γιδά) και την εργασία μου «Σχεδίασμα» για τον γερο Καρατάσο, με βάση σπουδαίο χειρόγραφο – αναφορά του περιβόητου γιου του Τσάμη.

Άλλωστε, για τις ναυμαχίες στη Χαλκιδική δημοσίευσα στα «Χρονικά Χαλκιδικής» διεξοδική μελέτη, με βάση τα «Αρχεία Αγωνιστών». Τότε, εξάλλου (το 1975) δημοσιεύτηκε και η πρώτη μονογραφία (μου) για την εκστρατεία και την επανάσταση στον Όλυμπο, που εξέδωσε αυτοτελώς η Ε.Μ.Σ. (Συμπτωματικά, στην Πιερία, διατέλεσα νωρίτερα Νομάρχης).

Τη μελέτη επεξέτεινα και στις άλλες συλλογές εγγράφων του 1821, στην πρωτεύουσα, και έτσι προήλθαν και άλλες εργασίες μου στα «Μακεδονικά», στο «Αρχείο Θεσσαλικών Μελετών», στη «Μνημοσύνη» κ.ά., μερικές δε (ανα)δημοσιεύτηκαν και στο περιοδικό «Νιάουστα».

Συνεπώς, γνωρίσαμε πλέον πολλούς άγνωστους Μακεδόνες αγωνιστές του 1821 ή συμπληρώσαμε τα όσα γνωρίζαμε γι’ αυτούς, με τη συνδρομή και δεκάδων νέων, τότε, ιστοριοδιφών και ιστορικών της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας, που ωθήθηκαν, συχνά, και από τα προαναφερθέντα δημοσιεύματά μου.

Το σημερινό σημείωμά μου, είναι μία ελάχιστη, πρόσθετη συμβολή.

Όμως, το χρέος δεν έχει εκπληρωθεί και πολλά έγγραφα και μνημεία παραμένουν και σήμερα άγνωστα και εγκαταλειμμένα στην αδηφάγο λησμοσύνη…

ΧΡΟΝΙΑ ΣΟΥ ΠΟΛΛΑ ΓΙΩΡΓΟ, Αναστάσιμα. ΧΡΟΝΙΑ ΣΟΥ ΠΟΛΛΑ και για την ονομαστική σου γιορτή. Τους χαιρετισμούς μου στην οικογένεια. Με αγάπη, Μανώλης.